Translate

Δευτέρα 26 Μαρτίου 2018

Συγκρίσεις ... μουσικές ...


"Απ'όλες τις τέχνες, η μουσική - ίσως επειδή δεν έχει κανένα σχεδόν αναφορικό, λεκτικό ή απεικονιστικό περιεχόμενο - μπορεί να μας αποκαλύψει καλύτερα τις βασικές παραδοχές ενός πολιτισμού." (σ. 22-23)






"..., μερικές απ' τις παραδοχές της "κλασσικής" μουσικής μας παράδοσης, δεν είναι καθόλου πρωτογενείς και πανανθρώπινες, όπως συνηθίζουμε να πιστεύουμε. Κι ακόμα, πρέπει ν' αποτινάξουμε την ψευδαίσθηση ότι η δυτική μουσική αποτελεί το κορυφαίο ηχητικό επίτευγμα της ανθρωπότητας κι ότι οι άλλοι πολιτισμοί δεν αποτελούν παρά στάδια, σε μια εξελικτική πορεία που οδηγεί σ' αυτό το επίτευγμα. Άλλοι πολιτισμοί βασίζονται σε διαφορετικές παραδοχές και δίνουν προτεραιότητα σε άλλες διαστάσεις  στην οργάνωση του ήχου. Οι πολιτισμοί αυτοί δεν είναι ούτε ανώτεροι ούτε κατώτεροι, είναι απλώς διαφορετικοί και οι απόπειρες για αξιολογική σύγκριση ανάμεσα σε μας και σ' αυτούς είναι το λιγότερο άστοχες, ενώ, στη χειρότερη περίπτωση τείνουν να ενθαρρύνουν τις επικίνδυνες ψευδαισθήσεις που τρέφουμε για την ανωτερότητα του Ευρωπαϊκού πολιτισμού." (σ. 23)






"Πραγματικά, η λογική κι οι λογικές σχέσεις αποτελούν καθοριστικά μεγέθη της δυτικής τέχνης. Το έργο τέχνης αντιμετωπίζεται σαν κάτι που είναι λογικά ερμηνεύσιμο, σαν κάτι που μπορεί να αναλυθεί πλήρως. Όλες οι λογικές σχέσεις που το απαρτίζουν μπορούν να διευκρινίζονται και κάθε ασάφεια υποχωρεί μπροστά στην ανάλυση. Καθένα από τα στοιχεία του συνδέεται λογικά με τα υπόλοιπα, καθώς και με τη συνολική δομή του έργου. Ο ακροατής της μουσικής μπορεί να "προσανατολίζεται" ακουστικά μέσα από τους ήχους και να κατανοεί τις διαδικασίες του έργου, ακόμα κι αν δεν μπορεί να τις ονομάσει με ακρίβεια. Κι όπως έλεγε ο Pousseur, πυρήνας των λογικών διαδικασιών της μουσικής είναι η αρμονία της τονικότητας." (σ. 29)






"Στο δικό μας πολιτισμό η ακρόαση της μουσικής αποτελεί κατά βάση ιδιωτική υπόθεση. Η ίδια η διάταξη των καθισμάτων σε μια αίθουσα συναυλιών είναι τέτοια ώστε να μην επιτρέπει καμιά μορφή συλλογικότητας, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τη διάταξη των θρανίων σε μια τάξη σχολείου. Κι οι δυό περιπτώσεις  συμβολίζουν μια μορφή επικοινωνίας που διεξάγεται μονοσήμαντα: Από τον ερμηνευτή πάνω στη σκηνή, στον κάθε έναν ακροατή χωριστά, από τον δάσκαλο πάνω στην έδρα, στον καθένα μαθητή χωριστά. Η μουσική δεν νοιάζεται για την ανάπτυξη κάποιας συλλογικότητας αλλά για τη μετάδοση της προσωπικής ιδέας κάποιου συνθέτη, δια μέσου του εκτελεστή, σε κάθε ακροατή χωριστά. Εκφράζει απόλυτα την αυτονομία και τη μοναξιά του ατόμου στις μετα-αναγεννησιακές Ευρωπαϊκές κοινωνίες. Ο ίδιος ο ακροατής δεν συμμετέχει με κανένα τρόπο στη δημιουργική διαδικασία. Ο ρόλος του εξαντλείται στον θαυμασμό του τελειωμένου αντικειμένου που βγήκε από τα χέρια του καλλιτέχνη." (σ. 51)






Τα αποσπάσματα: από το καταπληκτικό βιβλίο του Κρίστοφερ Σμωλ, "Μουσική - Κοινωνία - Εκπαίδευση" (μετάφραση: Μιχ. Γρηγορίου), Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 1983.

Οι φωτογραφίες: κάποια από τα cd μου (κλασσικής μουσικής τα περισσότερα, αλλά και πολλά άλλων λαών, άλλων μουσικών παραδόσεων)






Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου