Σύμβαση Νέας Υόρκης 1956 για τη διεκδίκηση διατροφής στην αλλοδαπή - New York Convention on the Recovery Abroad of Maintenance

Τα οικογενειακά ζητήματα συχνά είναι δύσκολα... δυστυχώς. Και είναι μια θλιβερή πραγματικότητα το ότι συχνά οι άνθρωποι "αναγκάζονται" να επιδιώξουν δικαστικά την ικανοποίηση αξιώσεων διατροφής. Όταν δε οι υποθέσεις αυτές έχουν και στοιχείο/α αλλοδαπότητας, τότε είναι ακόμα δυσκολότερες, και πρακτικά και ψυχικά.

Η είσοδος του μικρού και πολύ χαριτωμένου ξενοδοχείου, Hotel de Rohan, όπου συνήθως μέναμε τα μέλη του Ελληνικού τμήματος της Commission Internationale de l'Etat Civil, κάθε φορά που πηγαίναμε στο Στρασβούργο για εργασίες της Επιτροπής. Τα πολύ τελευταία χρόνια είχαμε αλλάξει ξενοδοχείο. Ομολογώ ότι είχα "δεθεί" με αυτό..

Σχόλιο στην απόφαση 372/2009 Εφετείου Θεσσαλονίκης (Τμ. Δ΄)*

Η Σύμβαση της Νέας Υόρκης για τη διεκδίκηση διατροφής στην αλλοδαπή, η οποία καταρτίσθηκε και υπεγράφη υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, την 20.6.1956, επικυρώθηκε από την Ελλάδα με το ν.δ. 4421/1964 και άρχισε να ισχύει στη χώρα μας την 1.12.1965.

            Είναι η πρώτη Διεθνής Σύμβαση στην οποία καθιερώνεται σύστημα συνεργασίας διοικητικών αρχών. Δεν είναι μια Σύμβαση αναγνώρισης και εκτέλεσης αποφάσεων, ούτε ενοποιεί τους κανόνες ιδιωτικού διεθνούς δικαίου ως προς το εφαρμοστέο στη διατροφή δίκαιο, μπορεί δε να εφαρμοσθεί σε συνδυασμό με τις Συμβάσεις που συνήφθησαν στο πλαίσιο των εργασιών της Συνδιάσκεψης της Χάγης (Hague Conference), για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων περί διατροφής, της 15.4.1958 και της 2.10.1973 (η δεύτερη αφορά και στη διατροφή μελών οικογενείας, άλλων από τα τέκνα) – είναι, δηλαδή, συμπληρωματική αυτών[1].

            Θεωρήθηκε αξιοσημείωτη την εποχή που υιοθετήθηκε, δεδομένου ότι αποτελούσε και το μόνο διεθνές κείμενο για διοικητική συνεργασία στην διεθνή επιδίωξη ικανοποίησης αξιώσεων διατροφής, και όσον αφορά στα τέκνα και όσον αφορά σε άλλα εξαρτώμενα μέλη οικογένειας[2].

            Δεν περιέχει καμία διάταξη σχετικά με την ουσία των αξιώσεων διατροφής με στοιχείο αλλοδαπότητας ούτε με τη διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθείται. Αποκλειστικός σκοπός της είναι η ρύθμιση των διοικητικών προβλημάτων που δημιουργούνται από διεθνείς υποχρεώσεις διατροφής[3].

            Οι διατάξεις της Σύμβασης είναι εφαρμοστέες ως προς τον δικαιούχο διατροφής («δανειστή»), στην περίπτωση που αυτός ευρίσκεται[4] σε ένα Συμβαλλόμενο Κράτος και ως προς τον υπόχρεω σε διατροφή («οφειλέτη») στην περίπτωση που αυτός υπάγεται στη δικαιοδοσία ενός άλλου Συμβαλλόμενου Κράτους. Όπως σημείωνε η Ε. Κρίσπη-Νικολετοπούλου, δεν ορίζει η Σύμβαση υπό ποια έννοια εκλαμβάνεται η δικαιοδοσία. Σύμφωνα με μια άποψη, θα έπρεπε να διαμένει ο οφειλέτης στο συγκεκριμένο κράτος, ενώ σύμφωνα με άλλη, για να επιληφθούν οι αρχές ενός κράτους, θα έπρεπε ο οφειλέτης να υπόκειται στη δικαιοδοσία του κράτους αυτού, υπό τη δικονομική έννοια. Κρίνεται ως ορθότερο, όμως, το να δοθεί ευρύτερο περιεχόμενο στον όρο αυτό και να θεωρηθεί πως ο οφειλέτης της διατροφής υπάγεται στη δικαιοδοσία του κράτους, όταν το μέτρο που αιτείται ο δικαιούχος μπορεί να ληφθεί στο κράτος αυτό. Αν ζητείται η εκτέλεση αλλοδαπής ως προς το κράτος του οφειλέτη απόφασης, θα πρέπει να θεωρηθεί ότι υπάγεται αυτός στη δικαιοδοσία του κράτους αυτού, «εάν κατά το δίκαιον αυτού υφίσταται δικαιοδοσία δια την επίτευξιν των προϋποθέσεων των απαιτουμένων προς εκτέλεσιν της αποφάσεως ταύτης, ως δια την κήρυξιν αυτής ως εκτελεστής κτλ.»[5].

            Η Σύμβαση της Νέας Υόρκης δεν έχει «προκαλέσει» κάποια αξιόλογη νομολογία αναφορικά με την κακή εφαρμογή ή την κακή λειτουργία της. Το γεγονός αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι η Σύμβαση αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός διοικητικού μηχανισμού για την είσπραξη διατροφής και δεν απευθύνεται ευθέως στα δικαστήρια, παρά αφορά στη συνεργασία μεταξύ των διοικητικών αρχών. Οι αρχές αυτές είναι αρμόδιες και για τη διευθέτηση οποιασδήποτε δυσκολίας κατά την εφαρμογή της Σύμβασης, η οποία δυσκολία μπορεί να οφείλεται είτε σε υπαιτιότητα των ιδίων [των αρχών] είτε σε οποιονδήποτε άλλο λόγο μη σχετιζόμενο με την ουσιαστική βάση της υποχρέωσης διατροφής[6].

            Όπως τονίζεται, η αξία της Σύμβασης της Νέας Υόρκης είναι μεγάλη, δεδομένου μάλιστα ότι, κατά ρητή διάταξη αυτής (άρθρο 1 παρ. 2) τα παρεχόμενα από αυτήν μέσα προστασίας είναι πρόσθετα και δεν υποκαθιστούν τα υφιστάμενα μέσα τα προβλεπόμενα από το δίκαιο των κρατών μερών της Σύμβασης. Ο δικαιούχος διατροφής είναι συνεπώς ελεύθερος να ζητήσει την εφαρμογή είτε των διατάξεων της Σύμβασης αυτής, είτε άλλων διατάξεων, του κοινού δικαίου, αναλόγως του ποιες είναι οι ευνοϊκότερες γι’ αυτόν διατάξεις[7].

            Ήδη από το 1992, είχαν ξεκινήσει διαβουλεύσεις στο πλαίσιο της Συνδιάσκεψης της Χάγης, με τη σύμφωνη γνώμη των Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου να καταρτισθεί νέο διεθνές κείμενο, το οποίο θα περιελάμβανε τα καλύτερα στοιχεία των υφισταμένων Συμβάσεων της Χάγης καθώς και κανόνες περί δικαστικής και διοικητικής συνεργασίας. Αποτέλεσμα πολλών χρόνων εργασιών, είναι η Σύμβαση της 23.11.2007 για τη Διεθνή Διεκδίκηση Διατροφής Τέκνου και άλλων Μορφών Οικογενειακής Διατροφής και Πρωτόκολλο για το Εφαρμοστέο Δίκαιο (Hague Convention on the International Recovery of Child Support and other Forms of Family Maintenance and the Protocol on Applicable Law), η οποία, όταν αρχίσει να ισχύει θα αντικαταστήσει και τις προηγούμενες Συμβάσεις της Χάγης για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων διατροφής (άρθρο 48) και τη Σύμβαση της Νέας Υόρκης (άρθρο 49), στο μέτρο που τα πεδία εφαρμογής τους συμπίπτουν.

                                                                     

---

* Δημοσιεύθηκε στην Επιθεώρηση Πολιτικής Δικονομίας 2009, σ. 272-273.

[1] Από όλα τα κράτη μέρη της Συνδιάσκεψης της Χάγης, μόνον το Ηνωμένο Βασίλειο – και μόνον για την Αγγλία και Ουαλία – είχε διαφορετική θέση ως προς αυτό το ζήτημα, θεωρούσε, δηλαδή, ότι η Σύμβαση της Νέας Υόρκης εφαρμόζεται εναλλακτικά και όχι συμπληρωματικά προς τις Συμβάσεις της Χάγης. Η συγκεκριμένη ερμηνεία οφειλόταν στο νόμο που εισήγαγε τη Σύμβαση της Νέας Υόρκης στο Ηνωμένο Βασίλειο, βλ. GENERAL CONCLUSIONS of the Special Commission of November 1995 on the operation of the Hague Conventions relating to maintenance obligations and of the New York Convention of 20 June 1956 on the Recovery Abroad of Maintenance (Hague Conference, Preliminary Documents, 1995).

[2] E. Long, The New Hague Maintenance Convention, International and Comparative Law Quarterly 57(2008) 984, 985.

[3] M. Pelichet, MAINTENANCE OBLIGATIONS. Note on the operation of the Hague Conventions relating to maintenance obligations and of the New York Convention on the Recovery Abroad of Maintenance (Preliminary Document No 1 of Sept.1995, Hague Conference)

[4] Ζήτημα πραγματικό. Δεν απαιτείται να έχει την ιθαγένεια του κράτους αυτού ούτε να έχει κατοικία ή συνήθη διαμονή σε αυτό. Αρκεί να ευρίσκεται εκεί ακόμα και ακούσια – δεν φαίνεται όμως να αρκεί απλώς το να διέρχεται από αυτό.

[5] Ε. Κρίσπη – Νικολετοπούλου, Η ικανοποίησις αξιώσεως διατροφής εις την αλλοδαπήν κατά την διεθνή σύμβασιν της Νέας Υόρκης του 1956, Νομικό Βήμα 16 (1968) 129, 131-132.

[6] M. Pelichet; ό.π. (σημ. 3).

[7] Ε. Κρίσπη-Νικολετοπούλου, ό.π., Νομικό Βήμα 16 (1968)  140, της ιδίας, Le recouvrement des aliments à l’étranger selon la Convention Internationale de New York de 1956, Revue Hellénique de Droit International 1969, 1, 22-23.

Η φωτογραφία είναι από την αφίσα της ταινίας "Μέλι", για την οποία σας μίλησα στην προηγούμενη ανάρτησή μου. Υποθέτω πως δεν κατοχυρώνονται διεθνώς οι τίτλοι των ταινιών, διότι αυτές τις μέρες παίζεται στους κινηματογράφους και μια άλλη ταινία με τον ίδιο τίτλο, "Μέλι".

                      Δεν είναι φοβερή φατσούλα ο μικρούλης;!! Στην ταινία ήταν άπαιχτος!!