Πολιτιστικό τοπίο/Cultural Landscape - sequel

Λίγα λόγια από μια εισήγηση που είχα κάνει για την προστασία του πολιτιστικού τοπίου, σε συνέδριο του περασμένου Μαρτίου.


                               Παρτέρι με λουλούδια έξω από εκκλησία στο Rotterdam

(την πρώτη παράγραφο την είχα και σε ανάρτηση του περασμένου Μαρτίου)

          Η έννοια του πολιτιστικού τοπίου επιχειρεί να συμπεριλάβει όλες τις κατηγορίες των τοπίων που συνδυάζουν φύση και πολιτισμό. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ταυτολογία, αφού από μόνο του το τοπίο είναι μια πολιτισμική ερμηνεία του εδάφους ή της φύσης, άρα το να είναι και τοπίο και πολιτιστικό θα ήταν διπλά πολιτιστικό. Όμως μπορούμε, όπως σημειώνεται, να προχωρήσουμε σε ένα νέο παιχνίδι με τις λέξεις και να παραδεχθούμε πως δεν γίνεται κάθε τοπίο αντιληπτό ή αξιολογήσιμο ως πολιτιστικό τοπίο.

            Παράδειγμα (ακραίο) πολιτιστικού τοπίου είναι η χωματερή.

      Διαφορετικοί άνθρωποι βλέπουν με διαφορετικό τρόπο τα τοπία. Σε άρθρο του, ο γεωγράφος D.W. Meining ανέφερε 10 διαφορετικές προοπτικές του ίδιου τοπίου. Η καθεμία τόνιζε ένα διαφορετικό αξιόλογο χαρακτηριστικό του τοπίου. Δήλωνε ο D.W. Meining πως «το κάθε τοπίο συντίθεται όχι μόνο από όσα βρίσκονται μπροστά στα μάτια μας, αλλά από όσα βρίσκονται μέσα στα κεφάλια μας».

           

                                                         Μωβ ορτανσίες στο Leiden

Οι τρεις βασικές κατηγορίες του πολιτιστικού τοπίου είναι:

-       Το προσδιορισμένο τοπίο που σχεδιάστηκε και δημιουργήθηκε σκόπιμα από τον άνθρωπο

-       Το οργανικά εξελιχθέν τοπίο

-       Το συνειρμικό πολιτιστικό τοπίο

            Το κοινό νήμα όλων των ορισμών των πολιτιστικών τοπίων είναι η ανθρώπινη χρήση του τοπίου και το πώς βλέπουμε το αποτέλεσμα αυτής της χρήσης ως έκφραση ανθρώπινων ενεργειών και αξιών του παρελθόντος. Δηλαδή, το τοπίο εμφανίζεται πρωταρχικά ως ένα πολιτιστικό δημιούργημα που αποτελείται από τα υλικά υπολείμματα που έμειναν στη γη από τωρινούς και παρελθόντες πολιτισμούς.

            Τα συνειρμικά πολιτιστικά τοπία μπορούν να ορισθούν ως περιοχές μεγάλες ή μικρές, διαδρομές, δρόμοι, ή άλλα γραμμικής μορφής τοπία, τα οποία εμπεριέχουν το άυλο στοιχείο, καθώς και στοιχεία που σχετίζονται με τις ανθρώπινες αισθήσεις, δηλαδή ακουστικά, οπτικά, οσφραντικά, κλπ.

            Στην κατηγορία αυτή ταιριάζουν μάλλον τα πολιτιστικά τοπία που σχετίζονται με ιθαγενείς, αυτόχθονες λαούς.

                                                  Σύνθεση λουλουδιών στο Mauritshuis

Όπως καταλαβαίνετε, οι φωτογραφίες και αυτής της ανάρτησης αποτελούν - όπως λέγεται συνήθως! - ευγενή προσφορά του μέλους της "παρέας των χαμένων ποιητών και ποιητριών", Θεοδώρας Μώρου.