Είχα τη μεγάλη χαρά, χθες, να παρακολουθήσω την εξαίσια παράσταση στο Θέατρο Πόρτα:
"Η Δίκη του Κ." Μια παράσταση βασισμένη στη Δίκη του Φραντς Κάφκα
Η Δίκη του Κάφκα είναι ένα έργο γεμάτο νομικές λεπτομέρειες από την αρχή μέχρι το τέλος. Είναι ένα από τα βασικά έργα που "χρησιμοποιούν" οι οπαδοί της σύνδεσης "Δικαίου και Λογοτεχνίας", προκειμένου ακριβώς να αναδείξουν αυτή τη σύνδεση.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το έργο αφορά στην άρνηση της δίκαιης δίκης (denial of due process of law). Άλλοι αντιτάσσουν ότι το έργο προχωράει πέρα από αυτό.
Η ατμόσφαιρα του βιβλίου έχει αχλύ ονείρου, όμως μέχρι το τελευταίο κεφάλαιο δεν είναι εφιαλτική. Αυτή την ονειρική ατμόσφαιρα έφτιαξε τέλεια ο Θωμάς Μοσχόπουλος! Σχήματα γεωμετρικά, γοητευτικά παράξενα, σε όλη την έκταση της σκηνής (συγχαρητήρια στην Ευαγγελία Θεριανού!), αλλά ακόμα και στα κουστούμια (συγχαρητήρια στην Κλαιρ Μπρέισγουελ!), δημιουργούν κυριολεκτικά ένα πλαίσιο ονείρου που παίζει (είτε το πλαίσιο είτε/και το όνειρο) ανάμεσα στο διασκεδαστικό και στο υπόκωφα απειλητικό, χωρίς όμως το τελευταίο [και είναι επιδίωξη του σκηνοθέτη, υποψιάζομαι] να προκαλεί ζόφο στους θεατές - τουλάχιστον όχι αποπνικτικό.
Ο Richard Posner, βασικός εκπρόσωπος της Οικονομικής Ανάλυσης του Δικαίου, στις ΗΠΑ, θέλοντας να αντικρούσει τις απόψεις της κίνησης Law and Literature, έγραψε ένα εξαιρετικά λεπτομερές βιβλίο ("Law and Literature. A Misunderstood Relation"), που τελικά αποδείχθηκε πολύ χρήσιμο για την ίδια την κίνηση αυτή!!
Αναφέρει, λοιπόν, πως η Δίκη μπορεί να θεωρηθεί και ως ο εφιάλτης ενός κοινού θνητού που γίνεται διάδικος σε μια δίκη αλλά που νοιώθει ανίκανος να καταλάβει τι συμβαίνει λόγω ακριβώς της νομικής ανακατωσούρας στο έργο. Μπορεί επίσης, λέει ο Posner, να σκεφτεί κανείς ότι το έργο αποτελεί λογοτεχνική επεξεργασία ενός θέματος που είχε αναφέρει (το 1926) ο (διάσημος Αμερικανός) δικαστής Learned Hand: "After some dozen years of experience I must say that as a litigant I should dread a lawsuit beyond almost anything else short of sickness and death."! Για τον Joseph K, επισημαίνει ο Posner, η Δίκη είναι αρρώστεια και θάνατος.
Κατά τον Posner, η ουσία της Δίκης έγκειται αλλού: στις μάταιες προσπάθειες ανεύρεσης νοήματος για τον άνθρωπο σε ένα σύμπαν (που συμβολίζεται από το δικαστήριο) το οποίο, μην έχοντας δημιουργηθεί για να είναι καθησυχαστικό για τον άνθρωπο ή καταληπτό από αυτόν, είναι αυθαίρετο, απρόσωπο, βάναυσο, απατηλό και διαφεύγον. Ο Κ., λέει ο Posner, κατοικεί ένα μεταΝιτσεϊκό ("Ο Θεός είναι νεκρός") σύμπαν του οποίου οι βασιλεύουσες θεότητες έχουν κατέβει από τον έναστρο ουρανό σε μια φτηνή σοφίτα. Η κατάσταση στο σύμπαν αυτό είναι κατάσταση ακατάληπτου, αποξένωσης, ολοκληρωτικής ανθρώπινης απομόνωσης. Όλες οι κινήσεις του Κ. είναι λάθος, αλλά έχουμε την αίσθηση ότι δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να είχε κάνει για να αλλάξει το αποτέλεσμα.
Οι κινήσεις του Κ. (του εξαιρετικού Μ. Συριόπουλου) και των άλλων (επίσης εξαιρετικών Π. Βασιλόπουλου, Ε. Βλάχου, Μ. Γαλάνη, Θ. Λέκκα, Μ. Μιχαλακίδη, Ει. Μπούνταλη, Κ. Παϊταζόγλου, Σ. Πατσίκα, Φ. Συμεωνίδη) είναι απίστευτα "χορογραφημένες" στην παράσταση! Το σύμπαν του δικαστηρίου, γεωμετρικά - λοξά - τακτοποιημένο, ανακατεύεται, αναδιαρθρώνεται, κλείνει και ανοίγει, γίνεται παιχνίδι στο οποίο παίζουν οι "ήρωες", προσπαθώντας να καταλάβουν και να νοιώσουν ίσως λιγότερο απομονωμένοι - το παιχνίδι πάντα το καταφέρνει αυτό... - και απειλούμενοι. Το μάταιο της ύπαρξης που μπορεί να υπονοείται, ως ορχηστρικό παιχνίδι (υπέροχος ΚΑΙ διευθυντής ορχήστρας, ο Θωμάς Μοσχόπουλος!) καθησυχάζει, περιπαίζει - την απειλή, τον κίνδυνο, τον θάνατο.
Από τις πρώτες γραμμές της διήγησης, λέει και ο François Ost ("Raconter la Loi. Aux sources de l'imaginaire juridique"), o Κάφκα αφήνει να εννοηθεί ότι τα μπλεξίματα του ήρωά του με τον Νόμο δεν έχουν να κάνουν με τους νόμους του κράτους: πρόκειται για έναν άλλο Νόμο, αινιγματικό και παρασκηνιακό, ένα Νόμο που τον αισθάνεται κανείς ("θα τον αισθανθείτε", λέει στο έργο) παρά τον γνωρίζει, ένα Νόμο που, αν δεν τον καταλάβουν αυτοί στους οποίους απευθύνεται, δεν παρέχει καμία βεβαιότητα όσον αφορά στην αθωότητα αυτών.
Η παράσταση στο Θέατρο Πόρτα είναι, νομίζω, μια από τις ΩΡΑΙΟΤΕΡΕΣ αναγνώσεις που θα μπορούσαν να γίνουν στη Δίκη. Αέρινα απειλητική ατμόσφαιρα, κάποιες φορές εφιαλτικά κωμική - όπως η ίδια η ζωή... - γίνεται τόπος και χρόνος μιας ζωής εν κινδύνω, χωρίς να επιδιώκει το σοκ αλλά και χωρίς να χαϊδεύει υπερβολικά τα αυτιά - όπως η ίδια η ζωή...
Φως (Σ.Αλεξιάδου) και ήχος εξαίσιος (Κ. Σελαμσής), φωτογραφίες απολαυστικές (Π. Σκαφίδας) συνετέλεσαν (μαζί με όλους τους αναφερθέντες αλλά και με τον Π. Φλατσούση και την Π. Βλατή) στη δημιουργία μιας από τις καλύτερες παραστάσεις των τελευταίων ετών!!
Οι φωτογραφίες της ανάρτησης είναι από το διαδίκτυο.
"Η Δίκη του Κ." Μια παράσταση βασισμένη στη Δίκη του Φραντς Κάφκα
Η Δίκη του Κάφκα είναι ένα έργο γεμάτο νομικές λεπτομέρειες από την αρχή μέχρι το τέλος. Είναι ένα από τα βασικά έργα που "χρησιμοποιούν" οι οπαδοί της σύνδεσης "Δικαίου και Λογοτεχνίας", προκειμένου ακριβώς να αναδείξουν αυτή τη σύνδεση.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το έργο αφορά στην άρνηση της δίκαιης δίκης (denial of due process of law). Άλλοι αντιτάσσουν ότι το έργο προχωράει πέρα από αυτό.
Η ατμόσφαιρα του βιβλίου έχει αχλύ ονείρου, όμως μέχρι το τελευταίο κεφάλαιο δεν είναι εφιαλτική. Αυτή την ονειρική ατμόσφαιρα έφτιαξε τέλεια ο Θωμάς Μοσχόπουλος! Σχήματα γεωμετρικά, γοητευτικά παράξενα, σε όλη την έκταση της σκηνής (συγχαρητήρια στην Ευαγγελία Θεριανού!), αλλά ακόμα και στα κουστούμια (συγχαρητήρια στην Κλαιρ Μπρέισγουελ!), δημιουργούν κυριολεκτικά ένα πλαίσιο ονείρου που παίζει (είτε το πλαίσιο είτε/και το όνειρο) ανάμεσα στο διασκεδαστικό και στο υπόκωφα απειλητικό, χωρίς όμως το τελευταίο [και είναι επιδίωξη του σκηνοθέτη, υποψιάζομαι] να προκαλεί ζόφο στους θεατές - τουλάχιστον όχι αποπνικτικό.
Ο Richard Posner, βασικός εκπρόσωπος της Οικονομικής Ανάλυσης του Δικαίου, στις ΗΠΑ, θέλοντας να αντικρούσει τις απόψεις της κίνησης Law and Literature, έγραψε ένα εξαιρετικά λεπτομερές βιβλίο ("Law and Literature. A Misunderstood Relation"), που τελικά αποδείχθηκε πολύ χρήσιμο για την ίδια την κίνηση αυτή!!
Αναφέρει, λοιπόν, πως η Δίκη μπορεί να θεωρηθεί και ως ο εφιάλτης ενός κοινού θνητού που γίνεται διάδικος σε μια δίκη αλλά που νοιώθει ανίκανος να καταλάβει τι συμβαίνει λόγω ακριβώς της νομικής ανακατωσούρας στο έργο. Μπορεί επίσης, λέει ο Posner, να σκεφτεί κανείς ότι το έργο αποτελεί λογοτεχνική επεξεργασία ενός θέματος που είχε αναφέρει (το 1926) ο (διάσημος Αμερικανός) δικαστής Learned Hand: "After some dozen years of experience I must say that as a litigant I should dread a lawsuit beyond almost anything else short of sickness and death."! Για τον Joseph K, επισημαίνει ο Posner, η Δίκη είναι αρρώστεια και θάνατος.
Κατά τον Posner, η ουσία της Δίκης έγκειται αλλού: στις μάταιες προσπάθειες ανεύρεσης νοήματος για τον άνθρωπο σε ένα σύμπαν (που συμβολίζεται από το δικαστήριο) το οποίο, μην έχοντας δημιουργηθεί για να είναι καθησυχαστικό για τον άνθρωπο ή καταληπτό από αυτόν, είναι αυθαίρετο, απρόσωπο, βάναυσο, απατηλό και διαφεύγον. Ο Κ., λέει ο Posner, κατοικεί ένα μεταΝιτσεϊκό ("Ο Θεός είναι νεκρός") σύμπαν του οποίου οι βασιλεύουσες θεότητες έχουν κατέβει από τον έναστρο ουρανό σε μια φτηνή σοφίτα. Η κατάσταση στο σύμπαν αυτό είναι κατάσταση ακατάληπτου, αποξένωσης, ολοκληρωτικής ανθρώπινης απομόνωσης. Όλες οι κινήσεις του Κ. είναι λάθος, αλλά έχουμε την αίσθηση ότι δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να είχε κάνει για να αλλάξει το αποτέλεσμα.
Οι κινήσεις του Κ. (του εξαιρετικού Μ. Συριόπουλου) και των άλλων (επίσης εξαιρετικών Π. Βασιλόπουλου, Ε. Βλάχου, Μ. Γαλάνη, Θ. Λέκκα, Μ. Μιχαλακίδη, Ει. Μπούνταλη, Κ. Παϊταζόγλου, Σ. Πατσίκα, Φ. Συμεωνίδη) είναι απίστευτα "χορογραφημένες" στην παράσταση! Το σύμπαν του δικαστηρίου, γεωμετρικά - λοξά - τακτοποιημένο, ανακατεύεται, αναδιαρθρώνεται, κλείνει και ανοίγει, γίνεται παιχνίδι στο οποίο παίζουν οι "ήρωες", προσπαθώντας να καταλάβουν και να νοιώσουν ίσως λιγότερο απομονωμένοι - το παιχνίδι πάντα το καταφέρνει αυτό... - και απειλούμενοι. Το μάταιο της ύπαρξης που μπορεί να υπονοείται, ως ορχηστρικό παιχνίδι (υπέροχος ΚΑΙ διευθυντής ορχήστρας, ο Θωμάς Μοσχόπουλος!) καθησυχάζει, περιπαίζει - την απειλή, τον κίνδυνο, τον θάνατο.
Από τις πρώτες γραμμές της διήγησης, λέει και ο François Ost ("Raconter la Loi. Aux sources de l'imaginaire juridique"), o Κάφκα αφήνει να εννοηθεί ότι τα μπλεξίματα του ήρωά του με τον Νόμο δεν έχουν να κάνουν με τους νόμους του κράτους: πρόκειται για έναν άλλο Νόμο, αινιγματικό και παρασκηνιακό, ένα Νόμο που τον αισθάνεται κανείς ("θα τον αισθανθείτε", λέει στο έργο) παρά τον γνωρίζει, ένα Νόμο που, αν δεν τον καταλάβουν αυτοί στους οποίους απευθύνεται, δεν παρέχει καμία βεβαιότητα όσον αφορά στην αθωότητα αυτών.
Η παράσταση στο Θέατρο Πόρτα είναι, νομίζω, μια από τις ΩΡΑΙΟΤΕΡΕΣ αναγνώσεις που θα μπορούσαν να γίνουν στη Δίκη. Αέρινα απειλητική ατμόσφαιρα, κάποιες φορές εφιαλτικά κωμική - όπως η ίδια η ζωή... - γίνεται τόπος και χρόνος μιας ζωής εν κινδύνω, χωρίς να επιδιώκει το σοκ αλλά και χωρίς να χαϊδεύει υπερβολικά τα αυτιά - όπως η ίδια η ζωή...
Φως (Σ.Αλεξιάδου) και ήχος εξαίσιος (Κ. Σελαμσής), φωτογραφίες απολαυστικές (Π. Σκαφίδας) συνετέλεσαν (μαζί με όλους τους αναφερθέντες αλλά και με τον Π. Φλατσούση και την Π. Βλατή) στη δημιουργία μιας από τις καλύτερες παραστάσεις των τελευταίων ετών!!
Οι φωτογραφίες της ανάρτησης είναι από το διαδίκτυο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου