Νέα Ζηλανδία - Μαόρι

Ένα πολύ μικρό απόσπασμα της εισήγησής μου στο σεμινάριο στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, για τα δίκαια των αυτοχθόνων. Αναφέρεται ειδικότερα στους Μαόρι, αυτόχθονες (ή περίπου - η προέλευσή τους ήταν η ανατολική Πολυνησία, από όπου πήγαν στη Νέα Ζηλανδία κατά το τέλος της πρώτης χιλιετίας μ.Χ.).

  Στη Νέα Ζηλανδία, η κατάσταση είναι αρκετά διαφορετική από ό,τι σε άλλα αγγλοσαξονικά κράτη, για διάφορους λόγους. Ένας βασικός λόγος είναι ότι ένας σχετικά μεγάλος ιθαγενής πληθυσμός έχει κοινή γλώσσα, στοιχείο που ευνοεί τον συντονισμό μεγαλύτερης αντίστασης έναντι των μη Μαόρι. Στη σημερινή εποχή, οι Μαόρι αποτελούν το 15% του πληθυσμού της Νέας Ζηλανδίας. Οι αποικιοκράτες έφτασαν εκεί αργότερα από ό,τι σε άλλες περιοχές, άρα μπόρεσαν να αποφύγουν κάποια λάθη αποικιακής πολιτικής. Η Συνθήκη του Waitangi, του 1840, ήταν ευνοϊκότερη για τους αυτόχθονες από όσο άλλες συνθήκες της ίδιας εποχής. Η ίδια η Συνθήκη υπόσχεται προστασία στα έθιμα και στις πολιτισμικές αξίες των Μαόρι. Σε κάποιο βαθμό ίσχυαν παράλληλα 2 νομικά συστήματα εκεί.

Εν τούτοις, στη συνέχεια η κυβερνητική πολιτική και οι νόμοι που εκδίδονταν επιχειρούσαν να αποδυναμώσουν και να περιθωριοποιήσουν τους Μαόρι.

Στη διαβόητη απόφαση Wi Parata v Bishop of Wellington (1877) 3 NZ Jur (NS) SC 72, του 1877, απέρριψε την Treaty of Waitangi ως ‘a simple nullity’.      

Από τα τέλη της δεκαετίας 1960, όπως και σε άλλα κράτη, έτσι και εκεί, άρχισε να ακούγεται περισσότερο η φωνή των αυτοχθόνων στην πολιτική, γεγονός που οδήγησε σε ποικίλες μεταρρυθμίσεις. Μεταξύ αυτών ήσαν η ίδρυση του Waitangi Tribunal το 1975, η συνολική διευθέτηση των αξιώσεων των Μαόρι σε εμπορική αλιεία, με τη συμφωνία ‘Sealords’, το 1992, καθώς και μεγαλύτερη δικαστική ευαισθησία έναντι των συμφερόντων των Μαόρι.

Το δίκαιο των Μαόρι (tikanga Maori) βασίζεται σε μια συνεχόμενη αναθεώρηση θεμελιωδών αρχών, σε ένα διάλογο μεταξύ παρελθόντος και παρόντος. Έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται σε νέες περιστάσεις, παραμένοντας συγχρόνως σύμφωνο προς τις βασικές πεποιθήσεις των ανθρώπων αυτών. Βασικός οδηγός της συμπεριφοράς τους είναι οι αξίες οι οποίες διαπνέουν το όλο δίκαιό τους[1].

---

[1] J. Uimonen, From Unitary State to Plural, Asymmetric State. Indigenous Quest in France, New Zealand and Canada, University of Lapland, Rovaniemi 2014, 108.

Ελπίζω να βρω χρόνο να επεξεργαστώ λίγο το κείμενο της εισήγησής μου, ώστε να το δημοσιεύσω.